شبکه وای‌فای یک شبکه محلی بی‌سیم (WLAN) است که از فناوری وای‌فای برای اتصال دستگاه‌ها استفاده می‌کند. استاندارد وای‌فای به صورت جهانی پذیرفته شده و امکان دسترسی به اینترنت و شبکه در محیط‌های خانگی، اداری و عمومی را فراهم می‌کند.
شبکه وای‌فای به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهره‌وری و راحتی را افزایش دهند. این شبکه اجازه می‌دهد کارکنان و دستگاه‌ها از هر نقطه‌ای در محیط کار، کارخانه، مدرسه یا مراکز درمانی به اینترنت و شبکه سازمان متصل شوند و فرآیندهای کاری بهینه‌تر انجام شود.
در سال ۱۹۹۷، موسسه مهندسین برق و الکترونیک (IEEE) استاندارد 802.11b را معرفی کرد که پایه فناوری وای‌فای است. نسخه‌های مختلفی از این استاندارد منتشر شده که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
وای‌فای یک فناوری بی‌سیم محلی است که برای اتصال دستگاه‌ها به اینترنت در محیط‌های بسته مانند خانه یا اداره طراحی شده است. اما 5G استاندارد شبکه سلولی است که پوشش گسترده‌تر و سرعت بالاتری در فضای باز فراهم می‌کند و برای تلفن‌های همراه و دستگاه‌های متحرک استفاده می‌شود.
وای‌فای داده‌ها را به صورت بسته‌های اطلاعاتی از طریق امواج رادیویی ارسال می‌کند. هر بسته شامل اطلاعات و دستورالعمل‌هایی است که تعیین می‌کنند داده به مقصد صحیح برسد. استانداردهای وای‌فای طوری طراحی شده‌اند که همیشه با نسخه‌های قدیمی‌تر سازگار باشند.
راه‌اندازی شبکه وای‌فای معمولاً شامل تهیه یک روتر بی‌سیم، تنظیم آن و اتصال دستگاه‌ها به شبکه است. روتر بی‌سیم نقطه‌ی مرکزی شبکه است و دستگاه‌ها از طریق آن به اینترنت و سایر منابع شبکه دسترسی پیدا می‌کنند.
شبکه‌های وای‌فای به‌طور ذاتی نسبت به شبکه‌های سیمی آسیب‌پذیرتر هستند، چون افراد می‌توانند از بیرون محدوده فیزیکی شبکه به آن دسترسی پیدا کنند. ساده‌ترین روش امنیتی استفاده از فیلتر آدرس MAC است، اما روش موثرتر استفاده از رمزنگاری است.
رایج‌ترین روش رمزنگاری فعلی WPA2 است که امنیت قابل قبولی فراهم می‌کند به شرطی که رمز عبور قوی انتخاب شود. همچنین استفاده از VPN برای کاربران وای‌فای عمومی توصیه می‌شود تا امنیت بیشتری ایجاد شود.
رومینگ یعنی جابجایی دستگاه‌ها بین نقاط دسترسی مختلف بدون قطع اتصال اینترنت. در شبکه‌های بزرگ با چندین نقطه دسترسی، کاربران می‌توانند بدون وقفه به فعالیت خود ادامه دهند، هرچند گاهی ممکن است لحظه‌ای اتصال قطع شود تا دستگاه به نقطه دسترسی جدید وصل شود.
شبکه مش مجموعه‌ای از نقاط دسترسی است که به صورت بی‌سیم به هم متصل شده‌اند و پوشش گسترده و پایداری بیشتری ارائه می‌دهند. این شبکه‌ها برای فضاهای وسیع مانند دانشگاه‌ها، استادیوم‌ها و سالن‌های همایش مناسب هستند.
ایستگاه‌ها (Stations): دستگاه‌هایی که به شبکه متصل می‌شوند، مانند لپ‌تاپ یا موبایل
نقطه دسترسی (Access Point): مرکزی که دستگاه‌ها به آن وصل می‌شوند
سیستم توزیع (Distribution System): اتصال بین نقاط دسترسی که می‌تواند سیمی یا بی‌سیم باشد
اندپوینت (Endpoint): دستگاه‌های کاربر نهایی مثل کامپیوتر، تلفن همراه یا چاپگر
ایستگاه‌ها (Stations)
ایستگاه‌ها اجزایی هستند که به‌صورت بی‌سیم به شبکه وای‌فای متصل می‌شوند. هر ایستگاه می‌تواند یک نقطه دسترسی (Access Point) یا یک اندپوینت (Endpoint) باشد. هر ایستگاه با یک آدرس شبکه‌ی منحصربه‌فرد شناسایی می‌شود.
مجموعه خدمات پایه (Basic Service Set – BSS)
BSS گروهی از ایستگاه‌ها است که به شبکه بی‌سیم متصل شده‌اند. در یک شبکه‌ی ادهاک (ad-hoc) این گروه به‌عنوان مجموعه خدمات مستقل (Independent BSS – IBSS) شناخته می‌شود. شبکه ادهاک نوعی شبکه است که در آن دو یا چند دستگاه بی‌سیم، بدون استفاده از روتر یا نقطه دسترسی، مستقیماً با هم ارتباط برقرار می‌کنند. زمانی که چندین BSS به هم متصل می‌شوند، ساختاری بزرگ‌تر با نام مجموعه خدمات گسترده (Extended Service Set – ESS) شکل می‌گیرد که در آن چندین نقطه دسترسی فعالیت دارند.
سیستم توزیع (Distribution System)
سیستم توزیع نقش اتصال‌دهنده‌ی نقاط دسترسی در یک ESS را دارد. این اتصال می‌تواند از طریق شبکه باسیم (Ethernet) یا به‌صورت بی‌سیم (Wireless Distribution System – WDS) برقرار شود. در برخی موارد، از فناوری‌هایی مانند شبکه مش (Mesh) یا پروتکل WDS استفاده می‌شود. همچنین، نوع خاصی از انتقال رادیویی به نام بی‌سیم ثابت (Fixed Wireless) برای اتصال نقاط دسترسی در مکان‌های جغرافیایی دورافتاده به کار می‌رود.
نقطه دسترسی (Access Point – AP)
نقطه دسترسی یک ایستگاه پایه‌ای است که مانند هاب یا مرکز عمل می‌کند و ایستگاه‌های دیگر به آن متصل می‌شوند. واژه «دسترسی» در اینجا هم به دسترسی به شبکه داخلی و هم به دسترسی به اینترنت اشاره دارد. بسیاری از روترها علاوه بر نقش نقطه دسترسی، به‌عنوان مودم اینترنت نیز عمل می‌کنند. در یک ESS، نقاط دسترسی می‌توانند از طریق کابل اترنت یا ارتباط بی‌سیم به یکدیگر متصل شوند.
پل شبکه (Bridge)
بریج (Bridge) برای اتصال یک شبکه بی‌سیم (WLAN) به یک شبکه محلی (LAN) یا یک نقطه دسترسی به کار می‌رود و نقش مهمی در گسترش شبکه وای‌فای دارد.
اندپوینت (Endpoint)
اندپوینت به ایستگاه کاربر نهایی اشاره دارد. نمونه‌هایی از اندپوینت‌ها شامل کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های همراه، چاپگرها و دستگاه‌های اینترنت اشیاء (IoT) هستند که همگی به‌عنوان کلاینت به شبکه وای‌فای متصل می‌شوند.
دسترسی گسترده
بزرگ‌ترین مزیت یک شبکه وای‌فای سازمانی، امکان دسترسی به داده‌ها و اجرای برنامه‌ها در هر مکان است. حتی نرم‌افزارهای تحت وب پیشرفته و پردازش‌های سنگین داده نیز از طریق وای‌فای قابل پشتیبانی هستند. این ویژگی علاوه بر افزایش راحتی و بهبود تجربه کاربری، زمینه را برای اتصال سریع کاربران جدید و اجرای برنامه‌های نو فراهم می‌کند.
انعطاف‌پذیری در دستگاه‌ها
یکی از مهم‌ترین مزایای وای‌فای، سازگاری با طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها است. از کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها گرفته تا تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها، کنسول‌های بازی و حتی تجهیزات اینترنت اشیاء (IoT)، همگی می‌توانند به راحتی به شبکه متصل شوند.
نصب و نگهداری آسان‌تر
برخلاف شبکه‌های باسیم، یک شبکه بی‌سیم سازمانی به تجهیزات فیزیکی کمتری نیاز دارد. این موضوع باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها، کاهش زمان راه‌اندازی و نیاز کمتر به فضای سخت‌افزاری برای تجهیزات شبکه می‌شود.
مقیاس‌پذیری
افزودن کاربران جدید در وای‌فای بسیار ساده است و تنها با اختصاص اطلاعات ورود امکان‌پذیر خواهد بود. هنگام حذف کاربران نیز، هیچ زیرساخت فیزیکی بلااستفاده باقی نمی‌ماند. این ویژگی، شبکه‌های وای‌فای را به گزینه‌ای ایده‌آل برای سازمان‌های در حال رشد تبدیل می‌کند.
مدیریت شبکه
مدیریت در شبکه‌های وای‌فای می‌تواند کاملاً به‌صورت مجازی انجام شود. با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای مدیریت شبکه می‌توان کاربران را کنترل، سلامت شبکه را بررسی، داده‌های عملکردی را تحلیل و در نهایت بهره‌وری شبکه را بهینه‌سازی کرد.
اتصال آسان دستگاه‌های تعبیه‌شده
استاندارد امنیتی WPS به دستگاه‌هایی که فاقد رابط کاربری هستند (مانند بسیاری از تجهیزات اینترنت اشیاء) این امکان را می‌دهد که به‌سادگی و بدون نیاز به پیکربندی پیچیده، به شبکه وای‌فای متصل شوند.