وایفای یک فناوری شبکهسازی بیسیم است که امکان اتصال دستگاههایی مانند لپتاپ، کامپیوترهای رومیزی، گوشیهای هوشمند، گجتهای پوشیدنی، پرینترها و حتی دوربینهای تحت شبکه را به اینترنت فراهم میکند. علاوه بر این، دستگاههای سازگار با وایفای میتوانند به صورت بیسیم با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و داده ردوبدل کنند.
اتصال به اینترنت از طریق یک روتر بیسیم (Wireless Router) صورت میگیرد. زمانی که به وایفای متصل میشوید، در واقع دستگاه شما با یک روتر بیسیم در ارتباط است که دسترسی به اینترنت را مدیریت میکند.
برخلاف تصور عموم، Wi-Fi یک مخفف (اختصار) نیست. این واژه در اصل یک برند تجاری است که توسط یک شرکت بازاریابی معرفی شد و بیشتر بهعنوان یک مهر تایید برای سازگاری تجهیزات بیسیم در بازار استفاده میشود.
پایه فنی وایفای بر اساس استاندارد IEEE 802.11 تعریف شده است. این استانداردها پروتکلهایی را مشخص میکنند که نحوه برقراری ارتباط بین روترهای بیسیم، نقاط دسترسی (Access Points) و دستگاههای مختلف را تعیین میکند.
هر نسخه از این استاندارد در طول زمان تکامل یافته و با فرکانسها، پهنای باند و تعداد کانالهای متفاوتی کار میکند. جدیدترین نسل این فناوری، وایفای ۷ (Wi-Fi 7) است که سرعت و ظرفیت بسیار بالاتری نسبت به نسلهای قبل ارائه میدهد.
نقطه دسترسی یا AP دستگاهی است که امکان اتصال بیسیم دستگاهها به شبکه را فراهم میکند. در شبکههای حرفهای مانند شبکههای سیسکو، استفاده از AP باعث میشود راهاندازی تجهیزات جدید سریعتر انجام شود و کارمندان بتوانند در هر مکانی با کیفیت بالا به شبکه متصل شوند.
برای آشنایی بیشتر با اکسس پوینت به مقاله اکسس پوینت چیست مراجعه نمایید.
نقش AP را میتوان به یک تقویتکننده صدا در سیستم صوتی تشبیه کرد. همانطور که آمپلیفایر صدا را تقویت و در محیط پخش میکند، یک اکسس پوینت هم پهنای باند روتر را گستردهتر میکند تا دستگاههای بیشتری در فاصله دورتر به شبکه وصل شوند. البته وظایف AP فقط افزایش برد نیست؛ بلکه میتواند اطلاعات مهمی درباره دستگاههای متصل ارائه دهد، امنیت شبکه را تقویت کند و مدیریت کارآمدتری را ممکن سازد.
روترهای بیسیم در خانهها بسیار رایج هستند. این دستگاهها همان سختافزاریاند که ارائهدهندگان خدمات اینترنت (ISP) برای اتصال کاربران به اینترنت کابلی یا xDSL استفاده میکنند.
برای آشنایی بیشتر با روتر به مقاله روتر بی سیم چیست مراجعه نمایید.
یک روتر بیسیم در واقع ترکیبی از روتر و اکسس پوینت است. به همین دلیل هم گاهی از آن با عنوان دستگاه WLAN یا شبکه محلی بیسیم یاد میشود.
معمولترین نوع اتصال کاربران خانگی به اینترنت بیسیم، از طریق روتر وایفای رومیزی است. این دستگاهها جعبههای کوچکی هستند که چند آنتن کوتاه دارند و سیگنال را در محیط پخش میکنند.
هرچه فاصله کاربر از روتر بیشتر شود، سیگنال ضعیفتر خواهد بود. به همین دلیل برای تقویت سیگنال، از گسترشدهندههای برد وایفای (Wi-Fi Range Extender) استفاده میشود. این دستگاهها با افزایش پوششدهی، باعث میشوند کل محیط خانه یا دفتر شما به اینترنت پایدار دسترسی داشته باشد.
هات اسپات موبایل: قابلیتی در گوشیهای هوشمند که اینترنت موبایل را از طریق وایفای با دستگاههای دیگر به اشتراک میگذارد.
هات اسپات قابل حمل (Portable Wi-Fi Hotspot): دستگاهی کوچک که با استفاده از سیمکارت و شبکههای سلولی 4G یا 5G اینترنت را در اختیار چند دستگاه قرار میدهد. این نوع هاتاسپات راهی امنتر و پایدارتر نسبت به استفاده از وایفای عمومی است و هزینه آن بر اساس حجم دیتای مصرفی تعیین میشود.
سازمانها بسته به نوع نیاز خود میتوانند از معماریهای مختلف وایفای استفاده کنند:
رایجترین مدل، مخصوص پردیسها و مجموعههایی است که چند ساختمان نزدیک به هم دارند.
مدیریت و کنترل از طریق یک کنترلر مرکزی در محل سازمان انجام میشود.
مناسب دفاتر کوچک یا شعب سازمانی.
در این مدل، یک دستگاه هم نقش سوئیچ شبکه و هم کنترلر بیسیم را ایفا میکند و همزمان شبکه باسیم و بیسیم مدیریت میشود.
در این روش، مدیریت کامل شبکه از طریق بستر ابری صورت میگیرد.
این مدل نیازمند تجهیزات Cisco Meraki است که امکان مانیتورینگ و پیکربندی شبکه را از هر نقطه فراهم میکنند.
مزیت اصلی آن، مدیریت ساده و انعطافپذیر بهویژه برای سازمانهای چند شعبهای است.
جمعبندی
وایفای امروز یکی از ضروریترین فناوریهای ارتباطی در خانهها، دفاتر کاری و سازمانهاست. انتخاب تجهیزات مناسب مانند روتر، اکسس پوینت و معماری درست شبکه میتواند نقش کلیدی در افزایش سرعت، امنیت و پایداری ارتباط داشته باشد.